Kedilerde üreme faaliyetlerinin sonlandırılması için yapılan cerrahi operasyonlara kısırlaştırma (dişilerde ovariohisterektomi – erkeklerde orşidektomi) denilmektedir. Basit bir anlatımla, dişi kedilerde ovarium (yumurtalık) ve uterusun (rahim) beraberce alınması; erkek kedilerde de testislerin alınması şeklinde yapılmaktadır. Kedilerde Kısırlaştırma ile ilgili hasta sahiplerimiz tarafından en çok sorulan ya da başka bir deyişle doğru bilinen yanlışları derlemeye çalıştım. Umarım faydalı olur.
1. Kedim ergenliğini geçirsin – bir yaşını doldursun – bir kere doğum yapsın o zaman kısırlaştırayım. YANLIŞ
Dişi kedilerde en uygun zaman ilk östrustan (kızgınlık) önce kısırlaştırmaktır. Genelde tercih edilen 5-6 aylık dönemdir. A.B.D’de bazı kliniklerde 6-14 haftalık dönem en uygun zaman kabul edilmektedir. Bunun başlıca nedeni erken yaşta kısırlaşan kedilerde meme tümörü görülme sıklığının çok yüksek oranda azalmasıdır. Bunun yanında pyometra (rahimin iltihap ile dolması) gibi septisemiye ve böbrek yetmezliğine yol açabilecek tehlikeli bir enfeksiyona; ovarial kist (yumurtalık kisti), ovarium (yumurtalık) ve uterusta (rahim) görülen tümörlere karşı da önlem alınmış olur.
Erkek kedilerde de aynı yaş aralığı kısırlaştırma için tavsiye edilmektedir. Yine A.B.D’de dişi kediler gibi 6-14 haftalık dönemde kısırlaştırma operasyonları yapılmaktadır. Yine erkek kedilerde ki testis kanseri, orşitis (testis yangısı), testis yaralanmalarına karşı önlem alınmış olur.
2. Erken yaş kısırlaştırma kedimin büyümesini engeller. YANLIŞ
Yukarıda da anlatıldığı gibi A.B.D’de çok erken yaşlarda kısırlaştırma yapılabilmekte, erişkin boy, vücut ağırlığı ve kondisyon açısından hiç bir olumsuz netice alınmamaktadır.
3. Peki kısırlaştırmanın sağlık yönünden faydalı olduğunu anladım. Ama kedilerin psikolojisi bozulmuyor mu? YANLIŞ
Aksine kısırlaştırılmayan dişi kedilerde östrus döneminde bağırma-inleme, istenmeyen yerlere idrar yapma, agresiflik, evden kaçma girişimleri; erkek kedilerde yine püskürtme tarzında yoğun kokulu idrar yapma, agresiflik, evden kaçma girişimleri görülmektedir. Kısırlaştırılan kedilerde bu istenmeyen davranış bozuklukları görülmemektedir. Bu noktada yine erken yaş kısırlaştırmanın oluşabilecek sorunların önüne geçmek anlamında çok faydalı olduğunu söylemek gerekir.
4. Dişilerde ovarium (yumurtalık) bağlama, sadece uterusun (rahmin) uzaklaştırılması – erkeklerde testisleri bağlama, kriptorşik kedilerin (genellikle kongenital “doğuştan olan” olarak testislerin karın içinde olma durumu) ameliyat edilmemesi doğru işlemler midir? YANLIŞ
Bu işlemler sadece gebeliği engeller. Fakat yukarıda anlatılan sağlık nedenleri ve kedilerin psikoljisi açısından riskler aynen devam etmektedir.
5. Kısırlaştırılan kediler çok kilolu oluyor. YANLIŞ
Kısırlaşan kedilerin metabolizmalarının yavaşladığı, kilo almaya daha meyilli olduğu doğrudur. Bu noktada kedi sahiplerinin kalori kısıtlamasına gitmemesi, egzersiz yaptırmaması kedilerin kilo almasındaki en büyük sebep sayılabilir. Kısırlaştırılan kediler için özel diyet mamaları kullanarak ya da veteriner hekiminizin önereceği uygun diyet programıyla oluşabilecek bu sorunun önüne geçmiş oluruz.
6. Kısırlaştırılan kediler eskisi gibi oyuncu olmuyormuş, bütün gün uyuyormuş? YANLIŞ
Bu şekilde bir bilimsel veri yok. Üstteki madde de anlatıldığı gibi kilo kontrolü yapılmayan kedilerin kilo alması ve buna bağlı olarak hareketliliğinin azalması; bu mitin oluşmasında rol oynadığını düşünülmektedir.
7. Kedilerimizi kısırlaştırarak onların doğasıyla oynamış olmuyor muyuz? YANLIŞ
Eğer kedilerimiz kendi habitatında yaşıyor olsaydı bu önerme doğru olabilirdi. Fakat kediler çok uzun yıllar önce evcilleştirildiği için bir bakıma insana muhtaç yaşam sürmektedir. Başka bir deyişle en temel ihtiyaçları barınma ve yemek insanlar tarafından sağlanmaktadır. Beraber mutlu bir yaşam içinse kısırlaştırma olmazsa olmazdır. Ayrıca sokakta yaşayan dişi kediler hamilelik, doğum ve doğum sonrası süreçlerde büyük sıkıntılar çekmektedir. Keza erkek kedilerde de yoğun çiftleşme isteğinden dolayı istenmeyen kazalar veya lokasyonunu kaybetme gibi bir takım sıkıntılar olmaktadır.
Not: Bu makale ilk olarak Vet Axis Veteriner Kliniği web sitesinde yer almıştır.
